راهنمای جامع و کاربردی جذب و استخدام مهندسی برق

رشته مهندسی برق از گذشته، یکی از پرطرفدارترین انتخاب‌ها برای تحصیلات دانشگاهی بوده و هنوز هم یکی از رشته‌های محبوب به حساب می‌آید. اما آیا تقاضا برای استخدام و جذب مهندس برق هم به همین اندازه بالاست و همچنان بازار کار خوبی برای این رشته وجود دارد؟

اگر آگهی‌های درخواست همکاری که هر روزه در سایت جاب ویژن منتشر می‌شوند را بررسی کنیم متوجه می‎شویم که گرچه تقاضا برای جذب مهندس برق کم نیست؛ اما کارفرمایان به مهارت‌ها و توانمندی‌های جانبی اهمیت بیشتری نسبت به درس‌هایی که در دانشگاه خوانده‌اید می‌دهند.

با توجه به این مسئله، در این مقاله جاب ویژن قصد داریم به مهم‌ترین دغدغه‌ها و مسائل شما در رابطه با بازار کار مهندسی برق ازجمله اهمیت این شغل، وظایف شغلی، مزایا و معایب شغل مهندسی برق، جایگاه‌های شغلی و مهارت‌های مورد نیاز برای استخدام مهندس برق بپردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.

چه گرایش‌هایی در حوزه مهندسی برق وجود دارند؟

مهندسی برق را می‌توان بزرگ‌ترین گروه مهندسی دانست و به دلیل گستردگی کاری و علمی در این رشته؛ مهندسی برق را می‌توان به چهار زیرشاخه مهم و اساسی تقسیم کرد:

مهندسی برق- الکترونیک

افرادی که در این گرایش تحصیل کرده‌اند؛ معمولا در زمینه ساخت قطعات اکترونیکی و مدارها و… مشغول به کار می‌شوند.

مهندسی برق- قدرت

به خاطر موقعیت‌های شغلی بهتر برای استخدام مهندس برق قدرت، بسیاری از دانشجویان رشته برق این گرایش را انتخاب می‌کنند. فرصت‌های کاری این رشته بسیار متنوع هستند؛ از طراحی و ایجاد شبکه انتقال قدرت در نیروگاه‌ها تا طراحی تابلوبرق‌ها در واحدهای صنعتی کوچک.

مهندسی برق- مخابرات

اگر گرایش مخابرات را انتخاب کرده‌اید؛ می‌توانید در سازمان‌هایی که در زمینه ارتباطات راه دور و تلکام فعالیت می‌کنند موقعیت شغلی خوبی پیدا کنید. برخی از معروف‌ترین این سازمان‌ها عبارتند از: اپراتورهای تلفن همراه، اداره مخابرات، سازمان صدا و سیما و …

مهندسی برق- کنترل

مهندسان برق کنترل، اغلب مسئولیت و وظیفه نظارت و کنترل سیستم‌های طراحی شده را بر عهده دارند. اگر ترجیح می‌دهید برای کار در یک سازمان دولتی گزینش شوید؛ انتخاب این گرایش کمک زیادی به شما خواهد کرد. معمولا سازمان‌های موشکی و پدافند یا شرکت‌هایی که در زمینه هوافضا فعالیت دارند؛ مهندسان برق کنترل را استخدام می‌کنند.

انجام وظایف شغلی مهندسی برق به چه مهارت‌های فردی نیاز دارد؟

اگرچه دروسی که در دانشگاه خوانده‌اید بسیار سخت و پیچیده هستند؛ اما برای اغلب کارفرماها کافی نیستند. شما علاوه بر توانایی‌تان در کار با نرم‌افزارهای مرتبط، باید از مهارت‌های دیگری هم برخوردار باشید تا بتوانید در سازمان و شرکتی معتبر، جایگاه شغلی خوب کسب کنید.

بخشی از این مهارت‌ها، فنی هستند و به توانایی شما در حیطه تخصصی‌تان برمی‌گردند؛ اما تعداد دیگری از مهارت‌های مورد نیاز، مهارت‌های عمومی یا اصطلاحا مهارت‌های نرم هستند.در ادامه به برخی از این مهارت‌ها اشاره می‌کنیم:

• مهارت‌های ارتباطی میان-فردی و کار گروهی: قرار نیست به‌عنوان مهندس برق تنها پشت میز بنشینید و کار کنید. شما باید با تکنسین‌ها، مدیران پروژه، کارفرماها و…. همکاری کنید و درک متقابلی از خواسته‌ها، توانمندی‌ها و نقاط ضعف و قوت یکدیگر داشته باشید؛ بنابراین به مهارت‌های ارتباطی بالا نیاز پیدا خواهید کرد.
• مهارت‌های ریاضی: قطعا فردی که در دانشگاه در رشته مهندسی برق پذیرفته شده، تسلط خوبی به مهارت‌های ریاضی دارد؛ اما باز هم ممکن است در برخی از موقعیت‌‎های شغلی نیاز به توانایی‌های بیشتری در این زمینه وجود داشته باشد. مخصوصا در موقعیت‌های شغلی که با مدارها و قطعات بسیار حساس سر و کار دارند؛ نیاز بیشتری به تسلط در این مهارت وجود دارد.
• مهارت‌های نوشتاری: شاید نیاز به مهارت نوشتن برای جذب مهندس برق منطقی به نظر نرسد؛ اما خوب است بدانید که بخشی از وظایف این فرد، این است که کتابچه‌های راهنمای تعمیر و نگهداری قطعات و تجهیزات، اسناد طراحی و نشریات فنی سیستم‌ها و محصولات تولید و طراحی شده را تهیه کند. قطعا اگر مهارت خوبی در نوشتن نداشته باشید؛ در این زمینه با مشکل مواجه خواهید شد.
• ابتکار عمل: همه سیستم‌ها و تجهیزات از یک الگو پیروی نمی‌کنند و ممکن است هربار مشکل جدیدی برای قطعات ایجاد شود. شما باید آمادگی داشته باشید در برخورد با مشکلات پیش‌رو، رویکردهای متنوع و گوناگونی اتخاذ کنید تا مشکلات و ایرادات کار در کمترین زمان ممکن حل شوند.
• دست به آچار بودن: مهارت و توانایی کار عملی یا اصطلاحا دست به آچار بودن، برای استخدام مهندسین برق اهمیت بسیار بالایی دارد. معمولا کارفرما به دنبال فردی می‌گردد که حتی در نبود تکنسین‌ها بتواند مشکلات اولیه تجهیزات و قطعات را پیدا و رفع و رجوع کند.
• تمرکز و دقت بالا: کار با سیستم‌های الکترونیکی به تمرکز و دقت بسیار بالایی احتیاج دارد و اگر از آن دست افرادی هستید که به راحتی تمرکز خود را از دست می‌دهند؛ در حل مشکلات و طراحی سیستم‌ها با مشکلات جدی مواجه خواهید شد.
• تسلط بر زبان انگلیسی: مهارت‌های نوشتاری و گفتاری شما در زبان انگلیسی، شانس شما را برای استخدام بیشتر خواهد کر؛ چرا که برای کار در این رشته و طراحی سیستم‌های کارآمد و بهینه نیاز دارید با علم روز همراه باشید و جدیدترین اطلاعات را از ژورنال‌های خارجی مطالعه کنید.

مسئولیت‌ها و وظایف شغلی مورد نیاز برای استخدام مهندس برق

فرصت‌های شغلی و زمینه‌های کاری برای مهندسان برق بسته به گرایش‌های انتخابی، بسیار متنوع و گسترده است. اما معمولا وظایف کلی مهندسی برق را به این صورت می‌توانیم خلاصه کنیم:

• طراحی و تولید روش‌های جدید برای بهبود یا طراحی محصولات
• طراحی، توسعه، تست و مدیریت ابزارهای الکترونیک
• ارتقاء استانداردها برای سیستم‌ها و روش‌های الکتریکی و الکترونیکی
• تجزیه و تحلیل نیازهای مشتری و تعیین ظرفیت و هزینه برای تهیه سیستم ارزیابی و توسعه سیستم‌ها

چه مشاغلی در حوزه برق وجود دارد؟

این گروه شغلی بسیار گسترده است و مشاغل بسیار متنوعی را شامل می‌شود. طور کلی مشاغل موجود این حوزه را می‌توان به چندین گروه تقسیم‌بندی کرد که در زیر به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

مشاغل برق ساختمان و زیرساخت‌

وقتی صحبت از مهندسی برق می‌شود، اولین چیزی که به ذهن اکثر افراد می‌رسد، بحث برق‌کشی ساختمان است. به طور کلی می‌توان گفت که وظیفه و تمرکز اصلی‌ یک متخصص در این حوزه، در پروژه‌های ساخت‌وساز، طراحی تأسیسات ولتاژ بالا مثل سیستم‌های سیم‌کشی و سیستم‌های روشنایی است. معمولا نقش یک متخصص برق در پروژ‌های ساخت‌وساز، بازرسی مکان پروژه و مدیریت طراحی و ساخت سیستم‌های الکتریکی است تا از تطابق این سیستم‌ها با کدهای موجود اطمینان پیدا کند.

برخی از مشاغل مختلف در این حوزه کاری عبارتند از:

طراح روشنایی: طراحان روشنایی، نقشه‌های سیستم‌های روشنایی را طراحی و روی سیستم‌های روشنایی ساختمان‌ها کار می‌کنند. طراحان روشنایی با طراحان داخلی، مهندسین ساختمان، متخصصان برق و معماران، همکاری نزدیکی دارند. طراحی روشنایی در ساخت ساختمان‌های مسکونی، تجاری یا حتی صنعتی هم کاربرد پیدا می‌کند.

نقشه‌کش برق: این افراد، نقشه‌های فنی سیستم‌های سیم‌کشی ساختمان‌ها و زیرساخت‌ها را تهیه می‌کنند. این نقشه‌کش‌ها، علاوه بر کار در پروژه‌های ساخت‌وساز ساختمان‌ها، در پروژه‌های ساخت خطوط انتقال نیرو و حتی در نیروگاه‌‌ها نیز فعالیت می‌کنند و با معماران و مهندسان دیگر همکاری نزدیکی دارند. اکثر این مهندسین با نرم‌افزار اتوکد الکتریکال کار می‌کنند.

مشاغل مختلف در حوزه برق الکترونیک

مهندسی الکترونیک، یک گروه شغلی است که با سرعت بالایی در حال رشد و پیشرفت است و شامل مشاغل بسیار متنوعی می‌باشد. الکترونیک را می‌توان به زیرشاخه‌هایی مثل الکترونیک دیجیتال، الکترونیک آنالوگ، الکترونیک سیستم‌های نهفته و الکترونیک قدرت، دسته‌بندی کرد.

شاخه‌ الکترونیک، شامل مطالعه و استفاده از الکترونیک، الکتریسیته و الکترومغناطیس می‌باشد. مهندسین،‌ روش‌های جدیدی برای استفاده از نیروی الکتریسیته برای توسعه یا بهبود محصولات الکترونیکی پیدا می‌کنند، نیازهای مشتریان را تحلیل و الزامات، ظرفیت و هزینه‌ی پروژه‌های ساخت دستگاه‌های الکترونیکی را ارزیابی می‌کنند. یکی دیگر از وظایف تکنسین‌های الکترونیک، تست قطعات و دستگاه‌های الکترونیکی است. در ادامه، مهم‌ترین مشاغل در بازار کار مهندسی برق الکترونیک را معرفی می‌کنیم.

تکنیسین الکترونیک

تکنسین‌های الکترونیک، به مهندسین دیگر در ساخت کامپیوترها، دستگاه‌های مخابراتی، تجهیزات پزشکی، تجهیزات ناوبری و دیگر دستگاه‌های الکترونیک، کمک می‌کنند. این تکنسین‌ها به ویژه در ساخت، نگهداری و آزمایش تجهیزات اتوماسیون صنعتی فعالیت دارند.

تکنسین الکترومکانیک

بسیاری از دستگاه‌های مکانیکی، به صورت الکترونیکی کنترل می‌شوند، پس یکی از مشاغلی که متخصصان الکترونیک می‌توانند در آن استخدام شوند، مهندسی الکترومکانیک است. این متخصصان، کار طراحی و ساخت دستگاه‌های رباتیک و الکترومکانیکی را بر عهده دارند و از ترکیب مهندسی مکانیک و الکترونیک در ساخت این دستگاه‌ها استفاده می‌کنند. میزان مشاغلی که تکنسین‌های الکترومکانیک می‌توانند در آن‌ها مشغول به کار شوند، در بین سال های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۹، تنها سه درصد رشد خواهد داشت.

مهندسی هوافضا

هواپیماها، ماهواره‌ها و موشک‌ها، دارای سیستم‌های الکترونیکی پیچیده‌ای هستند و متخصصان الکترونیک می‌توانند به عنوان مهندس هوافضا مشغول به کار شوند. بازار کار هوافضا از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، حدود سه درصد رشد پیدا خواهد کرد.

مهندسی پزشکی

علاوه بر متخصصان مکانیک، متخصصان الکترونیک نیز می‌توانند شغل مهندسی پزشکی را انتخاب کنند. در این شغل، از ترکیب اصول مهندسی با علوم پزشکی استفاده می‌شود و به طراحی و ساخت دستگاه‌ها، تجهیزات، سیستم‌های کامپیوتری و نرم‌افزارهای مورد نیاز در پزشکی کمک می‌کند. پیشبینی می‌شود این موقعیت شغلی، از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۹، حدود پنج درصد رشد داشته باشد.

طراحی و توسعه‌ میکروکنترلر

میکروکنترلر، یک ریز-کامپیوتر است که عملکرد سیستم‌های نهان در دستگاه‌هایی مثل چیلرها، لوازم خانگی و … را کنترل می‌کند. طراحان میکروکنترلر، کار طراحی، برنامه نویسی و تولید این ریز-کامپیوترها را بر عهده دارند.

مهندسی سخت‌افزار

کسانی که در زمینه‌ الکترونیک تخصص دارند می‌توانند در زمینه‌های طراحی و ساخت سیستم‌های سخت‌افزاری کامپیوتری مشغول به کار شوند. مهندسین سخت‌افزار، سیستم‌ها و قطعات کامپیوتری مثل مدارها، پردازنده‌ها، روترها، حافظه‌های کامپیوتری و … را طراحی و توسعه می‌دهند. رشد این شغل بسیار کند است و پیش بینی می‌شود از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، تنها دو درصد رشد داشته باشد.

مهندسی فروش

یکی از مشاغل رایج در بازار کار مهندسی برق، مهندسی فروش است و تکنسین‌های الکترونیک می‌توانند به عنوان مهندس فروش دستگاه‌های الکترونیکی پیچیده و علمی فعالیت داشته باشند. این افراد باید دانش بالایی در رابطه با قطعات الکترونیکی و عملکردهای آن‌ها داشته باشند و نحوه‌ عملکرد دستگاه‌های الکترونیکی را بدانند. انتظار می‌رود که بازار کار این شغل، از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۹، تا شش درصد رشد پیدا کند.

میزان فرصت‌های شغلی و درآمد مهندسی برق در کدام حوزه‌ها و صنایع بیشتر است؟

بازار کار مشاغل مختلف در این گروه شغلی، تفاوت‌های زیادی با هم دیگر ندارند. بنابراین، در انتخاب بهترین گرایش مهندسی برق، می‌توانیم تنها براساس میزان دستمزد مشاغل مختلف، تصمیم‌گیری کنیم. البته گرایش‌های مختلف در میزان درآمد مهندسین برق، تفاوتی ایجاد نمی‌کنند بلکه نوع صنعت و زمینه فعالیت، نقش تاثیرگذارتری در تعیین میزان حقوق شما خواهد داشت. با این حال، حوزه‌های زیر جزء پردرآمدترین موقعیت‌های شغلی در این حوزه به شمار می‌روند:

• صنعت نفت
• صنایع مرتبط با نیمه‌رساناها
• طراحی سیستم‌های کامپیوتری
• صنعت هوافضا

جمع‌بندی

از زمانی که ادیسون نیروی برق را به خدمت نیازهای بشری درآورد تا به امروز، تجهیزات، سیستم‌ها و روش‌های الکتریکی و الکترونیکی بسیاری راه خود را به صنایع مختلف باز کرده‌اند.

اگرچه منابع درسی و دانشگاهی برای این رشته بسیار سخت و پیچیده هستند و دانشجویان موظف به گذراندن آن‌ها هستند؛ اما علاوه بر آنها لازم است به زبان انگلیسی و نرم‌افزارهای تخصصی هم مسلط باشید. مهارت‌های زبان انگلیسی از آن رو برای شما اهمیت دارد که بتوانید منابع تخصصی و اصلی را مطالعه کنید و خود را همگام با علم روز کنید. توانایی کار با نرم‌افزارها هم یکی از اصلی‌ترین شرایط استخدام مهندسی برق است. امیدواریم با استفاده از این اطلاعات، شناخت بهتری از این حوزه مهندسی پیدا کرده باشید و بتوانید زودتر شغل دلخواه و موردنظرتان را پیدا کنید.

مهندسان برق در چهار گرایش برق قدرت، برق کنترل، برق مخابرات و برق الکترونیک تحصیل می‌کنند که هر یک پاسخگوی بخشی از نیازهای بازار در صنعت برق هستند. روزانه در سایت جاب ویژن تعداد زیادی آگهی همکاری برای هر کدام از این گرایش‌ها منتشر می‌شود که می‌توانید آنها را مشاهده نموده و برای آن‌ها رزومه ارسال کنید.

فارغ از مشاغل دولتی مانند کار در صنایع نظامی، هواپیمایی و هوافضا، خودرو‌سازی، شرکت‌های مخابراتی و صنایع موشکی، مشاغلی مانند ساخت و ساز، مهندسی پزشکی و نیروگاه‌ها هم به استخدام این متخصصین وجود دارد؛ البته در مشاغل نیمه دولتی و خصوصی، معمولا نیاز به استخدام مهندس برق قدرت بیشتر از سایر گرایش‌هاست.